Hãy viết giống như lúc bạn nói

Lưu ý: Bài viết được dịch từ chia sẻ gốc Write Like You Talk, nói về cách viết tiếng Anh dùng ngôn ngữ đời thường, giống như lúc nói chuyện hàng ngày thay vì sử dụng ngôn ngữ viết dài dòng, phức tạp. Bạn cần nhớ điều này để hiểu được ví dụ mà tác giả dẫn ra trong bài.

Nếu áp dụng bí quyết này, kỹ năng viết của bạn sẽ cải thiện lên rất nhiều đó, đặc biệt nếu bạn đang nhắm tới mục tiêu trở thành một Content Writer. Đây cũng là phong cách viết (Content Writing) hiện tại của mình. 

—

Đây là một thủ thuật đơn giản để giúp bài viết của bạn có nhiều người đọc hơn: viết bằng ngôn ngữ nói.

Có một thứ gì đó xuất hiện với hầu hết mọi người khi họ bắt đầu viết. Họ viết bằng một ngôn ngữ khác với ngôn ngữ mà họ sử dụng để nói chuyện với một người bạn. Cấu trúc câu và thậm chí là từ ngữ cũng khác. Không ai sử dụng “pen” (bút) như một động từ trong tiếng Anh nói. Bạn sẽ cảm thấy như một thằng ngốc nếu sử dụng “pen” thay vì “write” (viết) khi đang nói chuyện với bạn mình. 

Giọt nước tràn ly đối với tôi là một câu mà tôi đã đọc được cách đây vài ngày:

Chính người đàn ông Tây Ban Nha đầy nhanh trí đó đã tuyên bố: “After Altamira, all is decadence.” (tạm dịch: Sau Altamira, tất cả chỉ là sự suy đồi.)

Đây là một câu trong cuốn A History of Ancient Britain (tạm dịch: Một sử ký về vương quốc Anh cổ đại) của Neil Oliver. Tôi cảm thấy tồi tệ khi đưa ra một ví dụ từ cuốn sách này, bởi vì nó không phải tệ hơn so với nhiều cuốn khác. Nhưng hãy tưởng tượng gọi Picasso là “the mercurial Spaniard” khi nói chuyện với một người bạn. Thậm chí một câu như thế này cũng sẽ làm nhướn mày đối phương trong cuộc trò chuyện rồi. Tuy thế, mọi người vẫn viết hẳn nhiều cuốn sách sử dụng từ đó.

Được thôi, ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết khác nhau. Điều đó có làm ngôn ngữ viết tệ hơn không?

Nếu bạn muốn mọi người đọc và hiểu những gì bạn viết thì câu trả lời là có. Ngôn ngữ viết phức tạp hơn, điều mà khiến người đọc phải bỏ ra nhiều năng lượng hơn để đọc hiểu. Nó cũng trang trọng và xa vời hơn, điều khiến sự chú ý của người đọc dễ bị phân tán. Nhưng có lẽ điều tệ nhất trong tất cả là, những câu cú phức tạp và ngôn ngữ mỹ miều khiến cho một người viết như bạn có ấn tượng sai lầm rằng bạn đang truyền tải nhiều ý nghĩa hơn điều mình muốn nói.

Bạn không cần những câu từ phức tạp để thể hiện những ý tưởng phức tạp. Khi các chuyên gia trong vài lĩnh vực khó nhằn trò chuyện với nhau về các ý tưởng trong ngành của họ, họ không sử dụng bất cứ một câu nào phức tạp hơn câu mà họ dùng khi nói về món ăn mà họ có cho bữa trưa. Chắc chắn là họ dùng những từ ngữ khác. Nhưng ngay cả những từ họ dùng cũng chỉ được sử dụng khi cần thiết. Theo kinh nghiệm của tôi, chủ đề càng khó thì các chuyên gia càng nói về chúng một cách càng tự nhiên, càng ít hàn lâm hơn. Tôi nghĩ một phần bởi vì họ ít phải chứng minh và một phần bởi vì những ý tưởng bạn nói ra càng khó hiểu thì bạn càng ít có khả năng sử dụng đúng ngôn ngữ để miêu tả về nó. 

Ngôn ngữ thường ngày là “quần áo thể thao” của những ý tưởng. (Ít trang trọng, ít lễ nghi, ít cách thức, rất thoải mái, đơn giản).

Tôi không có ý ngôn ngữ nói luôn luôn hiệu quả nhất. Thơ văn cũng mang tính nhạc điệu như văn bản, vì vậy bạn có thể viết ra những thứ mà bạn không nói khi trò chuyện. Và có một số ít các nhà văn có thể thoát khỏi việc sử dụng ngôn ngữ hoa mỹ trong văn xuôi. Và dĩ nhiên, có những trường hợp các nhà văn muốn làm cho ý họ muốn truyền tải thật khó để hiểu rõ – chẳng hạn, trong các thông báo tiêu cực của một công ty. Nhưng đối với gần như tất cả các trường hợp khác thì dùng ngôn ngữ nói tốt hơn. 

Có vẻ thật khó cho mọi người để viết bằng ngôn ngữ nói. Vì vậy, có lẽ giải pháp tốt nhất là hãy viết bản nháp đầu tiên theo cách mà bạn thường làm, sau đó, nhìn vào từng câu và tự hỏi, “Đây có phải là cách mà mình nói ý này nếu mình đang chia sẻ nó với một người bạn không?” Nếu không phải thì hãy tưởng tượng cách mà bạn sẽ nói và sử dụng cách diễn đạt đó thay thế. Sau một thời gian, thói quen này sẽ bắt đầu tự động được diễn ra khi bạn viết. 

Trước khi đăng một bài viết mới, tôi thường đọc nó thật to và sửa lại tất cả những câu từ mà nghe không giống như lời đàm thoại. Thậm chí tôi còn sửa những chỗ mà nghe ngượng ngịu về mặt ngữ âm; tôi không biết liệu đây có cần thiết nhưng chắc chắn là làm vậy không mất quá nhiều thì giờ.

Thủ thuật này có thể không phải lúc nào cũng đủ. Tôi biết nhiều bài viết được viết bằng ngôn ngữ trang trọng tới mức mà khó có thể sửa từng câu để làm cho nó trở nên gần gũi với đời thường. Với những trường hợp như vậy thì cần một giải pháp quyết liệt hơn. Sau khi viết xong bản nháp đầu tiên, hãy thử giải thích với một người bạn điều bạn vừa viết. Sau đó, thay thế bản nháp với những gì mà bạn đã nói với người bạn đó. 

Mọi người thường bảo tôi rằng những bài viết của tôi lúc nào cũng giống như tôi đang trò chuyện với họ vậy. Lời nhận xét này chỉ ra rằng mọi người hiếm khi cố gắng viết bằng ngôn ngữ nói. Nếu không thì những gì họ viết ra cũng đã giống như họ đang nói rồi.

Nếu bạn cố gắng viết (tiếng Anh) bằng ngôn ngữ nói thì bạn đang đi trước 95% người viết khác. Nó không hề khó để làm: chỉ là đừng viết một câu trừ khi đấy là cách mà bạn sẽ nói với một người bạn.