Cách đây hơn một tuần, mình có cơ hội được nói chuyện với CEO Cốc Cốc Victor Lavrenko. Ông là người Do Thái với tư duy rất cởi mở, trân trọng việc học và thích thử thách những điều mới mẻ. Buổi nói chuyện kéo dài hơn 1,5 giờ đồng hồ với vô vàn điều thú vị.
Mặc dù có 4 người con và điều hành cả một doanh nghiệp hơn 500 người, nhưng với vợ chồng ông, việc nuôi dạy con chưa bao giờ là khó khăn cả. Ông thấy rất lạ khi với người Việt Nam, bố mẹ theo sát con cái mọi lúc mọi nơi, dù chúng đã lớn. Với người Do Thái, con cái được tự lập ngay từ nhỏ. Chúng được hướng dẫn để sống độc lập, có quan điểm riêng, có tiếng nói riêng, được lựa chọn và làm những gì chúng muốn.
Cho đến khi đọc được câu chuyện dưới đây thì những gì Victor nói một lần nữa lại xuất hiện trong đầu mình. Phải chăng còn có rất nhiều trong số chúng ta và cả những sinh viên, cô bé, cậu bé… khác nữa đang sống trong thế giới kỳ vọng của bố mẹ và gia đình. Phải chăng đã đến lúc cần có một sự thay đổi?
Bạn hãy đọc câu chuyện với một góc nhìn cởi mở về sự “xứng đáng” của mỗi người. Ai cũng được sinh ra với cuộc sống riêng, một sứ mệnh riêng và có một ước mơ riêng để theo đuổi. Không phải là ích kỷ, yêu bản thân mình thái quá hay “cái tôi” quá cao. Đơn giản chỉ là một cơ hội được sống với chính mình một cách trần trụi, được yêu thương và trao gửi yêu thương, được vấp ngã và sẵn sàng vấp ngã.
Bài viết dưới đây được dịch từ chia sẻ gốc I’ve learned That I Deserve… của Maria Shriver. Maria Shriver là bà mẹ 4 con, nhà báo đã từng nhận giải thưởng Peabody và Emmy, tác giả của 7 cuốn sách bán chạy nhất New York Times, phát thanh viên đặc biệt của NBC News và nhà sáng lập The Women’s Alzheimer’s Movement – một tổ chức tuyên truyền và kêu gọi hành động bảo vệ phụ nữ trước rủi ro mắc bệnh Alzheimer ngày càng tăng. Chia sẻ này nằm trong cuốn sách I’ve been thinking của bà, xuất bản tháng 2 năm 2018.
***
Khi tôi lớn lên, bố mẹ tôi chưa bao giờ nói với tôi về những gì tôi “xứng đáng”. Họ nói với tôi nhiều về những thứ mà tôi được “kỳ vọng”. Họ có quan điểm rất rõ ràng về chúng.
Họ kỳ vọng tôi cứng rắn, chăm chỉ, hiểu biết và thông minh. Họ kỳ vọng tôi giúp đỡ những người khác, đặc biệt là những người yếu thế. Họ gửi tôi đến làm việc ở những nơi nghèo khổ trên thế giới để tôi nhận ra rằng tôi rất may mắn và không có gì phải phàn nàn. Họ kỳ vọng tôi đến nhà thờ mỗi tuần, thành thực mà nói, là để giúp đỡ anh trai tôi, anh em họ của tôi, cộng đồng của tôi. Họ kỳ vọng tôi luôn ngẩng cao đầu và cứ thẳng tiến bất kể có chuyện gì xảy ra đi nữa.
Họ kỳ vọng tôi đứng dậy khi họ bước vào phòng, điều mà tôi không bao giờ được quên làm cho tới khi họ rời xa thế giới này. Danh sách những gì họ kỳ vọng về tôi còn dài lắm. Dần dần, những kỳ vọng này đã trở thành những kỳ vọng của tôi về bản thân tôi.
Nhưng theo thời gian, một từ ngữ khác bất ngờ xuất hiện trong cuộc sống của tôi. Ban đầu, nó chầm chậm, bẽn lẽn, bởi vì với tôi lúc đó, từ ngữ ấy và ý nghĩa của nó dường như lạ lẫm, thậm chí có lẽ còn đầy lúng túng.
Nó chính là từ xứng đáng. Để nghĩ bạn “xứng đáng” thứ gì đó khi những người khác đã có có một chút kiêu căng và ích kỷ – như với tình huống này “mày nghĩ mày là ai chứ?” là điều mà tôi đã nghe từ bố mẹ.
Nhưng tôi hiểu có một nguồn năng lượng ẩn chứa sau hai chữ xứng đáng.
Chẳng hạn, nếu bạn là một người làm việc chăm chỉ, bạn xứng đáng được trân trọng và yêu quý bởi những người bạn làm việc cùng. Nó không có gì gọi là đòi hỏi quá nhiều cả. Và nếu bạn làm việc nhiều, bạn xứng đáng được nghỉ ngơi. Bố mẹ của tôi không thích tôi nói những điều này, nhưng tôi biết chúng là sự thật. Thư giãn cơ thể và tâm trí không phải là lười biếng, đấy là cách thông minh để phục hồi năng lượng. Bạn và cơ thể của bạn xứng đáng được nghỉ ngơi nên bạn có thể duy trì sự khỏe mạnh, cả về mặt cảm xúc và thể chất – và sau đó là làm được nhiều việc hơn nữa (điều mà bố mẹ tôi rất thích!)
Bạn xứng đáng được đối xử tử tế bởi gia đình, bạn bè và những người thân yêu của bạn. Khi tôi nói đi nói lại với con của tôi điều này “Em của con xứng đáng được con tôn trọng”. Và khi tôi nói với bạn bè của chúng “Con cũng vậy. Thế nên hãy đứng dậy khi cô đi vào phòng, nhìn vào mắt cô khi cô nói chuyện với con và đừng có cúi gằm mặt xuống bàn để nhắn tin nữa”. Tôi nhận ra nếu chúng ta không đối xử với chính mình như thể chúng ta xứng đáng được nhận những thứ đó thì thật khó để người khác hiểu những hành động như vậy là quan trọng.
Vậy thì bạn xứng đáng với điều gì? Bạn phải tự tìm ra thôi. Còn bây giờ, tôi chỉ có thể chia sẻ với bạn những điều mà tôi tin tôi xứng đáng.
Tôi xứng đáng được hạnh phúc. Tôi có thể kiểm soát nhiều thứ nên biết rằng tôi xứng đáng được thừa hưởng nó sẽ giúp tôi hạnh phúc hơn. Được đối xử tử tế và tôn trọng bắt đầu với việc tôi đối xử với bản thân tôi như thế nào.
Tôi xứng đáng được nghỉ ngơi và thư giãn. Đó là lý do tại sao đôi khi tôi đi tới vịnh Cape Cod trong vài ngày. Tôi vẫn chưa đạt tới điểm mà tôi có thể nói tôi xứng đáng có một kỳ nghỉ thực sự dài nhưng tôi đang cố gắng để hướng tới sự “xứng đáng” đó.
Tôi không còn xấu hổ khi thừa nhận tôi xứng đáng có được những thứ như: tôi xứng đáng được sống ở một nơi an toàn. Tôi xứng đáng yêu và được yêu. Tôi xứng đáng có quyền ước mơ một lần nữa. Vâng, tôi xứng đáng. Ước mơ không chỉ dành cho tuổi 20. Ước mơ là cho tất cả chúng ta ở mọi lứa tuổi.
Tôi xứng đáng đau khổ theo cách mà nó diễn ra tự nhiên với tôi. Nếu nó kéo dài lâu hơn bình thường thì chấp nhận và cứ để nó vậy. Tôi xứng đáng được bủa vây bởi những người mà luôn nói sự thật, đỡ tôi dậy khi tôi vấp ngã và mong muốn những điều tốt đẹp đến với tôi. Tôi xứng đáng có thời gian cho bản thân mình để ăn trưa với bạn bè, ngủ trưa hay đọc sách.
Tôi xứng đáng được cười nhiều như tôi muốn.
Tôi xứng đáng để không biết thứ gì đó. Điều này ổn thôi. Cho tới khi tôi biết, tôi xứng đáng với sự không chắc chắn hay bất ổn về cách mà tôi cảm thấy với một vật hoặc một người. Nó vẫn ổn. Tôi xứng đáng được thể hiện quan điểm của mình, và tôi không xứng đáng (nhân tiện, chẳng có ai xứng đáng) bị gắn chặt vào điều tôi nói, tôi là ai hay tôi tin cái gì. Tôi xứng đáng có quyền thay đổi niềm tin của tôi một khi tôi thấy chúng làm tôi đau đớn hay khiến tôi nản lòng hay tôi phát hiện ra một niềm tin mới phù hợp hơn.
Danh sách vẫn còn dài và nó có thể tăng lên hay thay đổi. Thực tế, tôi kỳ vọng nó sẽ tăng lên. Tôi hy vọng nó sẽ như vậy. Tôi xứng đáng được như thế.
Tôi viết tất cả những điều này với hy vọng bạn sẽ nghĩ về điều mà bạn xứng đáng. Tôi hy vọng bạn sẽ dành cho mình một không gian trong cuộc đời và trong tâm trí để có một cuộc trò chuyện với chính bản thân mình sớm hơn tôi. Đấy không phải là ích kỷ hay tham lam. Đấy là là cách để tử tế và yêu thương chính bạn.
Thứ được gọi là cuộc đời là một chuyến hành trình kỳ diệu. Tôi thấy nó không phải lúc nào cũng có ý nghĩa. Ngược lại, nó ngập tràn sự không chắc chắn, niềm vui, khó khăn, bất ngờ, thất vọng và phần thưởng. Nó không phải lúc nào cũng công bằng hay gọn gàng. Bạn xứng đáng được quyền thiết kế cuộc đời theo cách phù hợp với bạn và rồi thiết kế lại nó theo ý bạn muốn.
Đấy là điều mà tôi kỳ vọng. Đấy là điều tôi học được rằng tôi xứng đáng. Bây giờ, bạn hãy tận hưởng một ngày tuyệt vời đi, vì bạn xứng đáng được như vậy.
Ảnh đầu bài: Pixabay.