Đừng cố gắng sống quá khôn ngoan

Mình có một điểm yếu vô cùng lớn. Đó là trong nhiều vấn đề, mình rất không biết cách làm thế nào để cư xử cho đúng đắn, nói cho hay, cho khôn ngoan, và đẹp lòng người khác.

Mình không khéo ăn khéo nói. Không phải là người hoạt bát, nhanh miệng, dễ bắt chuyện với người lạ, dễ làm chủ các câu chuyện… Mình cũng không thông minh — thực sự đấy. Nếu phải làm bài test IQ, chắc mình không dám làm.

Dù đã 30 tuổi, nhưng mình rất nhát. Trước bất cứ bài thuyết trình nào hay có sự kiện gì đó mà mình phải nói trước nhiều người, mình cực kỳ sợ hãi. Thậm chí, mất ngủ cả tuần chỉ vì nghĩ về nó quá nhiều và lo lắng sợ không làm tốt.

Hồi trước đi làm công ty, mình luôn cảm thấy có một sự tách biệt giữa mình và những người khác. Một lý do đó là những câu chuyện của mọi người quá xa lạ với mình, thành ra mỗi lần ở cùng mọi người, mình không biết nói gì cả.

Mua sắm, thời trang, chuyện ngôi sao, chuyện ăn uống, chuyện tình cảm… đều không phải là những chủ đề mình hiểu rõ.

Còn có một lý do khác nữa. Lý do này lớn hơn và đã một thời gian khá dài, nó luôn là điều khiến mình bị yếu đuối: Cách mọi người nhìn mình như thể mình là người không biết gì cả (dù đúng là vậy). Có người nói mình lớ ngớ.

Mình là người luôn thể hiện cảm xúc ra bên ngoài. Chỉ nhìn mình là bạn sẽ biết mình vui hay buồn, vì mình không biết cách giấu cảm xúc. Gặp điều gì mới lạ, thú vị, bạn sẽ thấy mình hào hứng ngay từ đôi mắt, lời nói, hành động của mình. Mình rất dễ xúc động, rất dễ rơi nước mắt, rất dễ cười và khi im lặng là bạn có thể đoán được mình đang có suy nghĩ.

Mình còn nhớ ngày đầu tiên mình làm ở Cốc Cốc, mình ngồi ăn trưa cùng với một bạn làm ở phòng nhân sự. Mình cố gắng bắt chuyện bằng cách hỏi em làm ở đây lâu chưa, em ở gần công ty không,… Em ấy trả lời và sau đấy đột nhiên bảo mình rằng “Nhìn chị em nghĩ là chị nổi loạn lắm.” Mình hỏi sao em bảo vậy, em ấy chỉ cười và ngoảnh đi nơi khác.

Đã gần 3 năm rồi mà mình vẫn chưa hiểu vì sao em ấy nói thế.

Uh, mình không khôn ngoan

“Chị phải cập nhật nhiều chủ đề vào,” “Sao chị viết lách mà mấy từ giới trẻ cũng không biết,” “Group của anh này nổi lắm, mà chị cũng không biết hả?” “Chị ở thế giới nào thế?”, “Chị phải biết khôn khéo với các sếp vào.”

“Câu chuyện đơn giản thế nhưng mà chị Vân Anh phải một lúc sau mới ngẫm ra, người ta cười hết rồi chị mới cười,” “Tại sao chị không biết điều này điều kia?” “Chị Vân Anh mà không biết á?”… Cứ mỗi lần như thế này là mọi người lại kết luận mình không khôn ngoan, đúng hơn là ngu ngơ (yeah, bạn đọc đúng từ đấy, nhiều người bảo mình ngu ngơ).

Đúng là mình không biết nhiều về những thứ này thật. Mình đã rất nhiều lần đặt câu hỏi tại sao những người xung quanh “khôn ngoan” thế mà mình lại không được như vậy. Mình luôn cảm thấy dù rằng mình đã 30 nhưng con người mình và tâm hồn mình lại không lớn dần lên theo tuổi của mình. Một thời gian dài mình vô cùng tự ti, vô cùng yếu đuối, vô cùng nhút nhát.

Nhưng rồi mình hiểu ra một điều…

Mình không cần cố gắng để chứng tỏ khôn ngoan với ai cả 

Luôn tỏ ra là người lớn, trưởng thành, chững chạc, khéo ăn khéo nói, lời lẽ ngọt ngào làm đẹp lòng người khác… Như thế nào là khôn ngoan?

Luôn tỏ ra là biết tuốt, chuyện gì cũng biết, việc gì cũng hay… Như thế là khôn ngoan?

Một phần có thể là vậy. Nhưng điều này không áp dụng với tất cả mọi người, ít nhất là với mình.

Mình nhận ra mình sinh ra đã là một người không-phải-thứ-gì-cũng-thích. Mình không hứng thú với tất cả mọi thứ. Mình chỉ hứng thú với những thứ mình bị cuốn hút. Mình sở hữu tính cách của một người hướng nội. Mình không thích tiệc tùng, đông người, cafe trà chanh chém gió cả ngày, bàn luận chuyện sao xẹt, chính trị, xì căng đan… Nhưng mình biết cách để làm những điều tốt cho những người xung quanh. Mình không làm hại ai. Mình đi chậm hơn mọi người nhưng điều đó không có nghĩa mình kém cỏi. Đó là con người của mình.

Có thể mình không biết món ăn này vì sao lại tốt, có chất dinh dưỡng gì, và nên chế biến như thế nào cho ngon. Có thể mình không biết lịch sử Việt Nam đã xảy ra những sự kiện gì, ông này ông kia làm sao hay tại sao người ta lại đặt tên này mà không đặt tên khác. Có thể mình không biết cách để làm đẹp bản thân, cách ăn mặc, trang điểm. Có thể mình không biết nhiều chuyện “ngoài đời”, khó khăn, mưu toan, thăng trầm ra sao. Có thể thế giới của mình quá nhỏ bé và có chút mơ mộng.

Yeahh, đúng là như vậy. Thế nên, nếu cố gắng là một người khác thì thực sự là mình sẽ không làm được.

Mình không muốn cố gắng chỉ để chứng tỏ với bất kỳ ai rằng mình cũng khôn ngoan. Vì đó là một cuộc đua mà sau cùng, chỉ có mỗi mình là người mệt mỏi.

Mình cố gắng chỉ để hoàn thiện bản thân mình và làm được nhiều điều tốt cho người khác. Khôn ngoan không phải là mục đích sống của mình.

Cố gắng sống quá khôn ngoan chỉ làm bạn mệt mỏi

Những thứ trên đời này chúng ta không biết thì nhiều lắm, trong khi những thứ chúng ta biết chỉ như hạt cát mà thôi. Dù bạn có cố gắng đến mức nào, bạn cũng không thể là một người khôn ngoan hoàn hảo được.

Đó còn chưa kể bạn biết cái này, người khác biết điều khác. Bạn khôn ở tình huống này nhưng có thể bạn “dại” ở một tình huống khác bạn không ngờ. Một người không giỏi ở lĩnh vực của bạn, không biết điều bạn đã biết không có nghĩa họ là người ngốc nghếch. Xuất sắc hay giỏi hay khôn ngoan chỉ mang tính tương đối, tùy hoàn cảnh, tùy hệ quy chiếu mà thôi.

Bạn khéo ăn khéo nói nhưng nếu điều đó khiến bạn luôn phải chạy theo việc làm hài lòng những người xung quanh, nịnh nọt, nói ra những điều không thật lòng thì sự khéo léo đó lại là cái bẫy.

Sẽ thế nào nếu sau một thời gian bạn nghĩ mình là người khôn ngoan bỗng nhiên bạn nhận ra mình chẳng khôn ngoan tí nào? Thất bại trong công việc, trong chuyện tình cảm, khi đi làm… bạn đã nghĩ mình làm mọi thứ thật “perfect” nhưng rồi đột nhiên nó không như ý muốn?

Bạn sẽ thấy nản chí, tuyệt vọng, dằn vặt, bực tức, khó chịu lắm đúng không? Bạn cảm thấy hình ảnh của bạn trong mắt mọi người mà bạn đã dày công xây dựng nay bỗng vỡ vụn.

Sự khôn ngoan ở ngoài đời thực sự là một cuộc chiến khốc liệt mà mình không hề muốn dấn thân vào đó.

Kiểm soát sự khôn ngoan của bạn

Nói như trên không có nghĩa mình cho rằng sự khôn ngoan không quan trọng. Có chứ, nếu bạn khôn ngoan, thông minh thì mình mừng cho bạn. Bạn sẽ làm chủ được rất nhiều thứ, có nhiều cơ hội, và tránh được những tình huống oái ăm mà mình đã từng trải qua.

Mình ngưỡng mộ những người có hành động, cử chỉ khôn ngoan. Chính mình cũng đang cố gắng để có thể khôn ngoan hơn trong cách ứng xử, ra quyết định.

Nhưng theo mình, nếu sự khôn ngoan khiến bạn có suy nghĩ rằng bạn hơn người khác và có những hành vi vùi dập/chê bai/xem thường/làm nản chí… người khác thì sự khôn ngoan này chưa hẳn là khôn ngoan lắm.

Naruto (nhân vật bộ phim hoạt hình cùng tên yêu thích) có nói một câu này, “The worst thing in the world isn’t being alone it’s being around people who make you feel alone” (Điều tệ nhất trên thế giới này không phải là cô đơn mà là ở cạnh những người khiến bạn cảm thấy cô đơn).

Mình biến tấu lại một chút cho chủ đề bài viết này nhé:

Điều tệ nhất trên thế giới này không phải là kém cỏi mà là ở cạnh những người khiến bạn cảm thấy kém cỏi.

Nếu bạn khôn ngoan, thông minh, đó là điều tuyệt vời của bạn. Hãy sử dụng nó để khích lệ những người kém khôn ngoan, kém thông minh hơn và giúp đỡ họ để họ trở nên tốt hơn như bạn.

Năm ngón tay có những ngón dài ngón ngắn. Một cái cây sẽ có những lá nhỏ, lá to, lá phát triển tốt, lá phát triển chậm hơn. Thế giới 7.83 tỷ người này cũng vậy — sẽ có những người giỏi, khôn ngoan, tài ba, nhưng cũng sẽ có những người ngược lại.

Bạn biết hơn mọi người một điều không có nghĩa bạn giỏi hơn mọi người trong tất cả những điều khác. Bạn giỏi hơn một người không có nghĩa bạn giỏi hơn tất cả 7,82999999… tỷ người còn lại trên Trái Đất.

Cố gắng để tốt hơn nhưng đôi khi một chút khờ dại cũng là điều thú vị

Cuộc sống càng ngày càng phức tạp. Thế nên, đôi khi một chút khờ dại, ngây thơ, mơ mộng cũng là điều tốt để làm cho cuộc sống đỡ căng thẳng.

Sự khờ dại, ngây thơ của bạn có thể mang đến tiếng cười, niềm vui, sự nhẹ nhõm cho những người xung quanh. Thử tưởng tượng khi bạn cảm thấy mệt mỏi vô cùng bỗng nhiên gặp ai đó hồn nhiên một cách “vô số tội” bạn có thấy vui không? Có thấy sự hồn nhiên của họ như làm bừng sáng không gian tối tăm mà bạn đang bế tắc trong đó? Mình không biết bạn như thế nào nhưng mình cực kỳ vui khi gặp những người như vậy.

Đừng cố gắng để chứng tỏ bạn là người khôn ngoan hay cố gắng sống quá khôn ngoan. Hãy cứ là chính con người thật của bạn, đó mới là điều tuyệt vời nhất.

—-

Một bài viết hay khác, bạn có thể đọc thêm nếu thích nha: Understanding Very, Very Smart People.